Yaşam Boyu Spor
İnsan vücudunun belirli amaçlar için eğitilmesi düşüncesi, insanlığın dünya üzerindeki varlığı kadar eskidir. Milyonlarca yıl önce insanoğlu, güçlü bir doğa ve hayvan alemi karşısında kendisini geliştirme ihtiyacını hissetmiştir.
İnsan yaşantısında güç ve yeteneklerini geliştirirken alıştırmalara yer vermiştir. Bu alıştırmalar kimi zaman günlük yaşantısının bir parçası olurken, kimi zamanda planlı ve amaca yöneliş davranışlar olarak görülmüştür.
Örneğin, antik çağın olimpiyat dövüşçüsü Milo (resim), bugüne kadar dünyanın bildiği en büyük güreşçisi kabul ediyor. Her gün sekiz kilogramdan fazla et yediği söylenir. Oysa o, sadece bir öfkeli güreşçi değildi. Aynı zamanda bir müzisyen, şair, matematikçi, hem de filozof Pisagor’un öğrencisiydi.
Fiziksel Hareketlilik: Günlük yaşam içerisinde, iskelet kasları kullanılarak yapılan ve enerji harcamasını
gerektiren her hareket, fiziksel hareketlilik olarak tanımlanır.
Düzenli Fiziksel Hareketlilik (Egzersiz): Fiziksel uygunluğun bir veya daha fazla bileşeninin korunmasını veya geliştirilmesini amaçlayan düzenli, planlanmış ve tekrarlı fiziksel hareketliliklerdir.
Spor: Belirli kurallar içerisinde yapılan, egzersiz amaçlı veya yarışma amacı taşıyan, amatör veya lisanslı amatör, profesyonel sporcuların gerçekleştirdiği çalışma türüdür.
Antrenman: Bedensel ve moral gücün, teknik ve taktik becerilerin organik ve psikolojik yüklenmelerle düzeltilmesi ve en üst düzeye getirilmesi amaçlarına yönelik bir eğitim sürecidir (Yaşar Sevim).
Düzenli Fiziksel Hareketliliğin Faydaları: Sağlık, bireyin bedensel, ruhsal ve sosyal anlamda tam bir iyilik hâlinde olmasıdır. Fiziksel hareketliliğin sağlığımız üzerine etkileri, temelde üç başlık altında incelenebilir:
1. Bedensel sağlığımız üzerine etkileri; Bu konu iki ana başlık altında incelenebilir.
A. Kas İskelet Sistemi Üzerindeki Etkileri:
– Kas kuvveti ve miktarının korunması ve arttırılması,
– Zıt yönde çalışan kaslar arasındaki dengenin sağlanması,
– Kas-eklem kontrolünü arttırarak dengenin sağlanması,
– Eklem hareketliliğinin korunması ve arttırılması,
– Kas ve eklemlerin esnekliğinin korunması ve arttırılması,
– Dayanıklılığın arttırılması,
– Reflekslerin ve reaksiyon zamanının gelişmesi,
– Vücut düzgünlüğü ve çatının (postür’ün) korunması,
– Vücut farkındalığının gelişmesi,
– Denge ve düzeltme reaksiyonlarının gelişmesi,
– Yorgunluğun azaltılması, – Kas kasılması etkisiyle kemik mineral yoğunluğunun arttırılması ve korunması, osteoporozun önlenmesi,
– Olası yaralanma ve kazalara karşı bedensel korunma geliştirilmesi.
B. Diğer Vücut Sistemleri Üzerine Etkileri:
– Kalbin dakikadaki atım sayısında azalma,
– Kalbin boşluklarında genişleme sonucu bir atımda pompalanan kan miktarında artış,
– Kalp ritminin düzenlenmesi,
– Damar direncini azaltarak kan basıncının düzenlenmesi,
– Yüksek kan kolesterol ve trigliserit düzeylerini etkileyerek damar hastalıkları riskini azaltması,
– Akciğerlerin havalanması ve solunum kapasitesinde artış,
– Düzenli fiziksel hareketlilik ile insülin salgısının kontrolü ve kan şekerinin düzenlenmesi,
– Vücudun su, tuz, mineral kullanımının dengelenmesi,
– Enerji gereksinimini yağları yakarak karşılama özelliğinin geliştirilmesi,
– Metabolizmanın hızlandırılması ve kilo alımının önlenmesi.
2. Ruhsal ve sosyal sağlımız üzerine etkileri;
– Bireyin kendini iyi hissetmesini sağlaması ve mutluluk oluşturması,
– Depresyon ve kaygı bozukluğu riskini azaltması,
– Sağladığı sağlıklı kas, kemik, eklem ve fizik yapısı sayesinde bedeni ile barışık, özgüvenli bireyler yaratması,
– İletişim becerilerini geliştirmesi,
– Olumlu düşünebilme ve stresle başa çıkabilme yeteneğini geliştirmesi,
– Benlik saygısı ve özgüvende artma,
– Zihinsel yetilerde düzelme,
– Sosyal ilişkilerde gelişme,
– Yorgunluk hissinde azalma.
3. Gelecekteki yaşantımız üzerine etkileri; Yaşlılık Üzerine Etkileri,
– Olası ani ve sistemik hastalıklar nedeniyle ölüm riskini azaltması,
– Kanser gelişim riskini azaltması,
– Vücut direncinin artması ve enfeksiyonlara karşı koruma geliştirilmesi,
– Kas-iskelet sistemini güçlü tutarak yaşlılıkta sık görülen düşmeler ve düşmelere bağlı kırık riskini azaltması,
– Denge ve düzeltme reaksiyonlarının gelişmesi ile yaşlılıkta sık görülen düşmelerin önlenmesi,
– Depresyon, endişe ile başa çıkma gücünü arttırması, bireylerin yaşamdan keyif almasını sağlaması,
– Sağlıklı yaşlanmayı sağlaması,
– Daha aktif yaşlı bireyler yaratması.
Günlük yaşamı mümkün olduğunca hareketli geçirmek sağlıklı bir yaşamın ilk adımıdır. Ancak, Düzenli Fiziksel Hareketliliğin, sağlığı koruyucu ve geliştirici faydalarının görülebilmesi, günlük işlerle beraber bu fiziksel hareketliliğin planlı, tekrarlı ve düzenli yapılması ve yaşamın bir parçası hâline getirilmesiyle mümkündür.